یادداشت 3

به نام خدا

و ان شاء الله برای رضای خدا

" آینده پژوهی در فقه "

دانش آینده پژوهی را در علم مدیریت اینگونه تعریف کرده اند " آینده ­پژوهی مشتمل بر مجموعه تلاش‌هایی است که با استفاده از تجزیه و تحلیل منابع، الگوها و عوامل تغییر و یا ثبات، به تجسم آینده‌های بالقوه و برنامه­ ریزی برای آن­ها می‌پردازد. آینده ­پژوهی منعکس می‌کند که چگونه از دل تغییرات (یا تغییر نکردن) «امروز»، واقعیت «فردا» تولد می‌یابد."

 سه مرحله صدور فتوا درعلم فقه عبارت اند از 1) پیش از فتوا 2) خود فتوا 3) پس از فتوا

برای نظام سازی فقهی که ما قائل به امکان آن در عالم ثبوت و اثبات هستیم لازم است که از دانش آینده پژوهی در مرحله سوم صدور فتوا –پس از فتوا- استفاده کنیم به این معنا که در هنگام صدور فتوا به آثار و تبعاتی که در سطوح شخصی و اجتماعی پس از صدور فتوا پیش می آید توجه داشته باشیم و برای این آثار و تبعات که قرار است در آینده اتفاق بیافتد برنامه ریزی داشته باشیم و فقط به آثار و تبعات زمان حاضر توجه نکنیم بلکه مثل دانش آینده پژوهی کمی فراتر و دور اندیش باشیم ولی متاسفانه امروزه هنوز ما بهره ای از دانش آینده پژوهی در صدور فتاوا نبرده ایم و لازم است بدانیم که نظام سازی فقهی زمانی در عالم اثبات به وقوع می رسد که هر سه مرحله صدور فتوا جامع و مانع انجام شود که در این مقام ما فقط به مرحله سوم صدور فتوا -پس از فتوا - با رویکرد میان رشته ای با رشته مدیریت با در نظر گرفتن یکی از زیر شاخه های علم مدیریت به نام آینده پژوهی پرداخته ایم.

 

 

 

یادداشت 2

به نام خدا

و ان شاء الله برای رضای خدا

" وقوع و امکان نظام سازی فقهی "

در نظام سازی فقهی ما با دو سوال جدی و مهم مواجه هستیم ؛ سوال اول : آیا نظام سازی فقهی امکان عقلی و ذهنی دارد؟ بله ؛ و دلیل ما نظرات و صحبت های برخی از فقهایی است که در این زمینه مطالعه و فعالیت کرده اند و همچنین در آثار خود به وقوع عقلی و ذهنی این موضوع پرداخته اند مثل شهید صدر (ره) و ... البته که برخی از حضرات به اصطلاح روشنفکر ما در وقوع عقلی و ذهنی نظام سازی فقهی اشکال وارد کرده اند اما به علت عدم اطاله کلام از این بحث میگذریم. سوال دوم : آیا نظام سازی فقهی در عالم خارج از موضوعات انتزاعی (بستر جامعه) وقوع هم میتواند داشته باشد؟ بله ؛ و دلیل ما ارائه دادن مدل های عملیاتی نظام سازی فقهی در آثار برخی از فقها مثل شهید صدر (ره) است مثل مدل حکومت اسلامی که ایشان به کشور کویت در زمان حیاتشان ارائه داده اند و یا مثل مدل سازی شهید نواب صفری (ره ) درکتاب برنامه حکومتی فدائیان اسلام که همه  نمایانگر این مدعی است که فقه ما پتانسیل نظام سازی در جامعه را دارد یعنی وقوع نظام سازی فقهی در عالم خارج از موضوعات انتزاعی (بستر جامعه) امکان دارد.

یادداشت 1

به نام خدا

و ان شاء الله برای رضای خدا

"علمی فراموش شده به نام مخاطب شناسی"

در فقه علم مخاطب شناسی در سطح فردی و اجتماعی فقه به دست فراموشی سپرده شده است یعنی فعلا نداریم و در سطح فردی فقه بدون درنظر گرفتن شرایط خصوصی و شخصی فرد برای مسائل وی حکم و فتوا صادر میشود و متاسفانه به طریق اولی در فقه اجتماعی هم مخاطب شناسی نداریم و به این معنی که شرایط اجتماع و جامعه را برای صدور حکم و فتوا مدنظر نمی گیریم و آثار ، تبعات و تاثیرات حکم و فتوای صادر شده را درنظر نداریم و یا پیش بینی نمیشود و شاهد مثال هر دو مورد گفته شده حکم و فتواهای مبهمی است مثل موجب مفسده باشد جایز نیست که نمی دانیم و نگفته اند که آیا تمام شرایط فرد و یا اجتماع و جامعه را در این حکم و فتوا درنظر گرفته اند یا خیر؟ و شاهد مثال دوم این است که نمی شنویم که فلان فقیه یا مجتهد برای فلان موضوع در سطح فردی یا اجتماعی مثلا در سطح اجتماعی چگونگی گذراندن اوقات فراغت نوجوانان و جوانان از فلان روانشناس ، جامعه شناس و ... مشورت و یا راهنمایی گرفته باشد و  نبودن علمی به نام مخاطب شناسی مشکل بزرگی در مسیر نظام سازی فقهی خواهد بود.

فقه حکومتی

 

«و ما کان المؤمنون لینفروا کافة فلولا نفر من کل فرقةٍ منهم طائفة لیتفقّهوا فى الدّین و لیننذروا قومهم اذا رجعوا الیهم لعلهم یحذرون» سوره توبه آیه 122

فقه حکومتی

فقه در لغت به معنای فهمیدن عمیق و به معنای کشف چیز های مخفی است.

فقه در اصطلاح به معنای بدست آوردن احکام شرعی با استفاده از منابع و ادله اسلامی.

در فقه شیعه منابع فقهی عبارت اند از 1) کتاب 2) سنت 3) اجماع 4) عقل

فقه سنی منابع فقه شیعه را دارد به جزء عقل و دو مورد دیگر را اضافه میکنند 1) استحسان 2) قیاس

موضوع علم فقه شامل ابعاد فردی و اجنماعی زندگی بشر می شود.

اهمیت و جایگاه علم فقه بسیار مهم است چون مصالح فردی و اجتماعی بشر را از احکام الهی بدست می آورد و باعث رسیدن انسان و جامعه انسانی به سعادت دنیا و آخرت می شود و از رو مورد توجه ائمه ی اطهار بوده است که به آن تاکید داشته اند که در زمان های آینده افراد متخصص به استفاده از فقه مبادرت کنند.

هدف علم فقه دریافت احکام الهی است چون احکام الهی به طور واضح و مستقیم در منابع بیان نشده است فقه سعی می کند که آنچه را که جامعه بشری به آن نیازمند است را از احکام الهی استخراج و بیان کند.

علم فقه مانند سایر علوم برای پیشرفت و انجام خوب وظیفه ی خود ناچاراست از سایر علوم مانند اقتصاد،سیاست،جامعه شناسی و ... استفاده و بهره برداری انجام دهد.

تقسیم بندی هایی که در مورد فقه انجام می شود با توجه به نظرات مختلفی که درباره فقه و ابعاد مختلف آن وجود دارد. فقه در مجموع تمامی نظرات گفته شده است به دو دسته تقسیم می شود1) فقه سنتی که آن را با نام فقه فردی که ناظر به ابعاد فردی فقه است می دانند (که تعاریف فقه در لغت و اصطلاح بیان کننده ی معنای فقه سنتی هستند) 2) فقه پویا که آن را جزء ابعاد اجتماعی فقه می دانند.

به توکل نام اعظمت

شعر بسیار زیبایی از مرحوم قیصر امین پور:

گاهی گمان نمیکنی ولی خوب میشود
گاهی نمیشود که نمیشود که نمیشود
گاهی بساط عیش خودش جور میشود
گاهی دگر تهیه بدستور میشود
گه جور میشود خود آن بی مقدمه
گه با دو صد مقدمه ناجور میشود
گاهی هزار دوره دعا بی اجابت است
گاهی نگفته قرعه به نام تو میشود
گاهی گدای گدایی و بخت با تو یار نیست
گاهی تمام شهر گدای تو میشود
گاهی برای خنده دلم تنگ میشود
گاهی دلم تراشه ای از سنگ میشود
گاهی تمام آبی این آسمان ما
یکباره تیره گشته و بی رنگ میشود
گاهی نفس به تیزی شمشیر میشود
از هرچه زندگیست دلت سیر میشود
گویی به خواب بود جوانی مان گذشت
گاهی چه زود فرصتمان دیر میشود
کاری ندارم کجایی چه میکنی
بی عشق سر مکن که دلت پیر میشود
زندگی نامه

به نام خالق ذوستی
آیا تا به حال به فکر توکل به خالق مان افتاده ایم؟
ایا تا به حال به قدرت دستی بزرگ در زندگی مان افتاده ایم؟
آیا تا به حال به اتفاقات پیش امده بدون انتظارمان در زندگی فکر کرده ایم؟
آیا تا به حال به قضا و قدر الهی فکر کرده ایم؟
آیا تا به حال به فکر توسل به ائمه اطهار افتاده ایم؟
و آیا تا به حال .......
خوب است قبل از هر گله مندی از خالق مان به خاطر مسائل زندگی به اتفاقاتی که تا به حال در زندگی مان افتاده است فکر کنیم و منصفانه حرف بزنیم و تصمیم بگیریم. #نگاه به گذشته